Føredrag om Landslova og Bleiediplomet
Om arr.
Bleiediplomet
26. mai 1293 var det ført sak og inngått forlik i Lagmannsstova, hjå lagmann Sigurd Brynjulvsson. Bleiediplomet er det nedteikna forliket i tvisten mellom bønder på Indre og Ytre Bleie om mellom anna gjerdehald, beiterett og fordeling av legd.
Loven det vart dømt etter i saka var Landslova av 1274, Noregs fyrste riksdekkande lovbok, som vart gjeve berre 19 år tidlegare. Herren til Aga, riddaren Sigurd Brynjulvsson, var ein av kring 16 lagmenn i Noreg på denne tida.
I 2024 er det 750 år sidan me fekk Landslova – ei oppsiktsvekkande lovbok som skulle stå seg i meir enn 400 år. Dette markerast med ei rekkje arrangement over heile landet.
Landslova av 1274 var ei av berre fire riksdekkjande lovbøker som vart gjevne i europeisk mellomalder. Det gjer den til eit storverk i seg sjølv. Men Landslova var den fyrste av desse lovbøkene som vart brukt i praksis. Det gjer den ikkje berre til eit dokument som viser ein politisk ambisjon, men som faktisk viser retten i samfunnet etter 1274. Bleiediplomet er det fyrste fullstendige dokumentet som er bevart som viser norsk rettspraksis. Gjennom det kan ein sjå korleis fleire av Landslova sine reglar vart brukt i denne konflikten som vart tatt til lagmann Sigrud Brynjulvsson på Aga og løyst der.
Jørn Øyrehagen Sunde
Me er særs glade for å kunne invitere til eit føredrag om Bleiediplomet, og Landslova, med Jørn Øyrehagen Sunde denne dagen, på same plass som saka vart ført 26. mai 1293!
Jørn Øyrehagen Sunde er professor i norsk rettshistorie ved UiO. I 10 år har han leia det store forsknings- og formidlingsprosjektet Landslovprosjektet 2014-2024. Han har mellom anna nyleg gjeve ut den kritikarroste boka «Kongen, lova og landet» – om kong Magnus Lagabøte og lovboka som vert omtala som eit fundament for norsk rett, politikk og samfunn. Han var og omvisar i Agatunet i sin ungdom!
Øyrehagen Sunde er ein heilt usedvanleg god og engasjerande formidlar, og me kan lova dykk ein spanande, innsiktsfull og lærerik stund i Lagmannsstova denne dagen.
Velkomen til eit føredrag om eit heilt spesielt dokument, dømt etter ein heilt spesiell lov, på ein heilt spesiell stad!
Billettar: 100/90. Tilgjengeleg via Ticketco, så lenke. Eventuelt overskytande billettar vert selde i døra.
Foredraget er ein del av Agatunet sine arrangement i høve Landslovsjubileet. Seinare i år – den 21.6 – opnar me ei utstilling om eigedomstilhøve i Landslova, om odel, jordskifte og frukthagar. Dette er emne som både i mellomalderen og samtida er viktige for vår region. Fleire føredrag vert det og til hausten. Vårt jubileumsprosjekt har fått finansiell støtte av Vestland fylkeskommune, Ullensvang kommune og Sparebanken Vest.
